Bir konu hakkında araştırma yapmak ve bir yazı yazmak istediğimizi düşünelim. O konu hakkında fazla bilgimiz yok ise öncelikle uzun saatler boyunca, sayfalarca bilgiyi okumamız ve konu hakkında bir fikre sahip olmamız gerekmektedir. Daha sonra zihnimizde oluşan bilgiyi başkalarıyla paylaşabilir, özümsediğimiz bilgiyi bir makaleye dökebiliriz. Bu bilgi sadece makale şeklinde olmak da zorunda değildir; bilgi görselleştirilmiş olarak anlamlı bir grafik halinde de hazırlanabilir fakat veriler de buna göre bilgisayarın anlayabileceği şekilde düzenlenmelidir.
Açık veri; insanların ve özellikle bilgisayarların anlayabileceği şekilde derlenmiş, düzenlenmiş ve herkesin kullanabileceği, ücretsiz şekilde lisanslanmış verilerin tamamına denir. Bu veriler belli bir amaca göre toplanmış konumlar, resimler, fotoğraflar, açıklamalar, incelemeler veya fiyatlar olabilir. Bir verinin açık veri olması için herkesin erişimine açık olması ve veriyi yayınlanan kurum veya kuruluşun o veriyi açık kullanıma uygun şekilde lisanslamış olması gerekmektedir. Böylece çalışmayı yapan kişi veya kurum, veriyi özgürce kullanabilecektir. Açık verinin doğru bir şekilde kullanılabilmesi için bilgisayarın anlayabileceği formatta düzenlenmiş olması gerekmektedir. Bu formatlardan en çok kullanılanları şu şekildedir;
- CSV (Comma separated Value Files)
- JSON (JavaScript Object Notation)
- API (Application Programming Interface)
- Shapefiles,
- XML (eXtensible Markup Language or XML)
Günümüzde Açık Veri’nin önemi gittikçe daha çok anlaşılmaktadır. İnsanlar bu verilerin düzenli bir şekilde kullanılması ile yararlı bilgilere ulaşarak toplumu ve yaşamı daha ileriye taşımaktadır. Örneğin günümüzde yaşadığımız Covid-19 salgınını ancak açık veri ve açık verinin sağladığı bilgi ile aşabilmekteyiz. Hastalığın gösterdiği belirtiler, farklı ilaçlara verdiği tepki, virüsün vücut üzerindeki seyri ve geliştirilmeye çalışan aşıların ne kadar efektif olduğu hükümetlerin ve kurumların yayınladığı, binlerce insandan alınan veriler ile elde edilebilmektedir. Bir diğer örnek ise yolsuzluk ile mücadeledir. Hükümetler veri yayınlamada ne kadar açık ve şeffaf olurlarsa, yolsuzluk kaynaklı, veriler üzerinde olası görülebilecek anomalilerin tespiti o kadar kolay olacaktır. Bu konuda Amerika Birleşik Devletleri’nin açık veri kaynağı data.gov sitesinde yüzlerce veri seti bulunmaktadır. Açık verinin yayınlanması ve kullanılması dünyada yaygın olduğu gibi ülkemizde de devlet ve özel kuruluşlar da veri setleri yayınlamaya başlamıştır. Örneğin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Açık Veri Portalı, 2020 yılında yayın hayatına başlamış ve belirli konular üzerine veriler hazırlayarak, kullanmak isteyenlere düzenli bir şekilde yayınlamaktadır.
