Endüstri 4.0, iş süreçlerinin, nesnelerin interneti (IoT), büyük veri ve makineden makineye iletişim (M2M) gibi teknolojilerin sağladığı veri odaklı bilimsel yöntemlerle yönetildiği dördüncü endüstriyel devrim dalgasıdır.
Endüstri 4.0’ın temelini, sadece birbirine bağlı olmayan, aynı zamanda iletişimde bulunan, analiz eden ve bilgileri daha ileriye taşımak için bilgi üreten üretim sistemleri oluşturmak için gelişmiş üretim tekniklerini nesnelerin interneti ile birleştiren bir yapı oluşturmaktır. Endüstri 4.0 da tüm üretim ekipmanlarının ayrı internet adreslerine sahip olacağı yeni bir sistem mimarisi yardımıyla, her anda üretilen tüm veriler toplanacak, “Big Data Analytics” kullanılarak kullanıcı tanımlı formüllere ve algoritmalara göre işlenecek ve yeniden şekillendirilecektir. Bu sayede zaman ve enerji kaybı minimuma inecek, verim ve ürün kalitesi artacaktır. Üretim, istenilen her an takip edilebilecek ve şeffaf bir yapıda olacaktır.
Devrimci değişiklikler ve benzeri görülmemiş olasılıklar sunan Endüstri 4.0 dalgasını yakalamak için aşağıdaki sistem ve yapıların mevcut olması gerekir;
- Veri oluşturma noktaları
- Veri iletmek için bir iletişim altyapısı
- Verileri işleyen ve otomatik raporlar oluşturan büyük veri yazılımı
Günümüzün büyük verisi, endüstride kullanılan makineler, cep telefonları, ev eşyaları gibi birçok cihazdan gelmektedir. Bu veri herhangi bir insanın anlayabileceğinden çok daha karmaşık bir yapıya sahiptir. Ama yapay zekâ bu veriden çeşitli sonuçlar çıkarabilmektedir.
Giderek daha da güçlenen yapay zekaya ek olarak bu kadar gelişmiş bir büyük verinin bulunması yeni etkileşimlere yol açmaktadır. Bu durum sadece endüstri sektörünü değil, bir bütün olarak toplumu da değiştirecektir. Almanya 2014 senesinde endüstri 4.0 da bu durumu belirtmiştir. Ancak Japonya ne olacağını açıklayan çok daha iyi bir terim olan toplum 5.0’ı ortaya atmıştır.
Toplum 5.0 kavramı, 2015 yılında Japon hükümeti tarafından, toplumun endüstriden ziyade merkezde düşünülmesine dayanan bir fikir olarak desteklenmektedir. Teknolojiyi bir katalizör ve itici güç olarak ele alan toplum 5.0, vatandaşların genel refahını arar ve süper akıllı bir toplum hedefler. Toplum 5.0 kişiyi Endüstri 4.0’ın merkezine yerleştirir.
Japon Toplum 5.0 kavramı bu tarihten önce 4 farklı toplum olduğunu varsayar.
- Avcı toplum
- Tarım toplumu
- Sanayi toplumu
- Bilgi toplumu
Toplum 5.0 çevrimiçi olanı çevrimdışı olan ile entegre etme amacındadır. Kısaca endüstri 4.0 da bilgi ve zekâ üretimi insanlar tarafından teknoloji yardımı ile yapılmaktadır. Toplum 5.0 da ise bilgi ve zekânın üretimi, makinalar kullanılarak yapay zekâ yoluyla yapılıp insanların hizmetine sunulması amaçlanmaktadır.
Sonuç olarak Toplum 5.0, insanlara ve değer yaratmaya odaklanan ve birçok birimde (ekonomik, çevresel, sosyal ve politik) sürdürülebilirlik sağlayacak bir ekosistem olacaktır.
Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 arasındaki benzerlikler;
- İki kavramda da iş bağlantılarını temsil eden Nesnelerin İnterneti (IoT), yapay zekâ (AI), akıllı makineler, bilgi yönetimi ve akıllı web temaları vardır.
- Her iki yaklaşımda da insanların mevcut akıllı makineler aracılığıyla makinelerle ve diğer insanlarla nasıl iletişim kurduğunu vurgulamaktadır.
- Her ikisi de bir sürecin bir diğerine serbestçe hareket etmesi üzerinde durmaktadır ve işi yapmak için daha az protokole ihtiyaç duymaktadır.
- Yaklaşımların ikisinde de çeşitli otomatik ortamlar ve hesaplama platformları aracılığıyla çoklu görevler yapma gücüne sahiptir.
Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 arasındaki farklar;
- Endüstri 4.0, işin nasıl yapılacağına vurgu yapıyorken Toplum 5.0 işi yapmak için adam-saat sorumluluğunun nasıl optimize edileceği üzerinde durmaktadır.
- Endüstri 4.0, otomatik makineleri kullanmanın etkinliğini vurgularken Toplum 5.0 bilgili ve yeterli bir çalışanın verimini akıllı makinalar kullanarak optimize etmeye odaklanır.
- Endüstri 4.0 iletişimi ne olursa olsun bilgisayar tabanına dökmeyi amaçlar. Toplum 5.0, yapılan işin akıllı makinaların yardımıyla işçilerin yararına uyumlu hale getirilmesi ön plandadır.
